Εθελοντισμός

Από τον συνδυασμό των άρθρων 648 και 652 του ΑΚ προκύπτει ότι σύμβαση εξαρτημένης εργασίας υπάρχει όταν ο μισθωτός παρέχει την εργασία του με μισθό, (αδιάφορα με τον τρόπο που αυτός καθορίζεται και καταβάλλεται) και υποβάλλεται έναντι εκείνου προς τον οποίο παρέχεται αυτή (εργοδότη) σε νομική εξάρτηση, η οποία εκδηλώνεται με το δικαίωμα του εργοδότη να ασκεί εποπτεία και έλεγχο στην παροχή γενικά της εργασίας χωρίς όμως να είναι απαραίτητη και η συνήθως υπάρχουσα οικονομική εξάρτηση.

Σχέση εθελοντικής εργασίας συνάπτεται όταν τα μέρη συμφωνήσουν ρητώς ή σιωπηρώς ότι το ένα θα παρέχει εργασία στο άλλο για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα προς εκπλήρωση όχι νομικής υποχρέωσης αλλά στα πλαίσια οικογενειακού ή συγγενικού δεσμού που συνδέει τα μέρη, λόγω φιλίας ή μνηστείας, λόγω ηθικού καθήκοντος ή από λόγους ιδεολογικούς, πολιτικούς κ.α. ή για λόγους διαπαιδαγώγησης ή για φιλανθρωπικούς ή θρησκευτικούς σκοπούς ή για την ικανοποίηση των ίδιων ψυχικών αναγκών του παρέχοντα εργασία ή της παροχής εργασίας από τους τροφίμους των φυλακών ή της παροχής εργασίας για την ηθική βελτίωση του απασχολούμενου κ.α.

Στις περιπτώσεις αυτές η σχέση μεταξύ του παρέχοντα την εργασία με τον δέκτη αυτής, δεν θεωρείται κατ’ αρχήν σχέση εξαρτημένης εργασίας και ως εκ τούτου δεν εφαρμόζονται επ’ αυτής οι κανόνες εργατικού δικαίου, εκτός από εκείνους που μπορούν να προσαρμοστούν στην ιδιομορφία της περίπτωσης, όπως λόγου χάρη εκείνες που αφορούν στην υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων.

Ειδικότερα, για τη διαπίστωση ύπαρξης ή μη σχέσης εθελοντικής εργασίας συνεκτιμώνται κυρίως τα εξής στοιχεία: το είδος και η διάρκεια της εργασίας, η νομική φύση και η δραστηριότητα του εργοδότη, οι κοινωνικές ιδιότητες του δότη της εργασίας, καθώς επίσης τα κίνητρα του για την παροχή της εργασίας. Πρωταρχικό επίσης κριτήριο για το χαρακτηρισμό μιας σύμβασης αποτελεί και το ποια είναι η κυρίαρχη βούληση των μερών.

Σε περίπτωση αμφισβήτησης το δικαστήριο κρίνει, εκτιμώντας το σύνολο των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης κάθε φορά περίπτωσης, χωρίς να δεσμεύεται απ` το χαρακτηρισμό που έδωσαν σ` αυτή οι διάδικοι.